Walk with me

Afgelopen vrijdag mocht ik de film Walk with me zien, nog voordat hij volgende week in première gaat. Hierbij een blog geïnspireerd door deze film over mindfulness, Thich Nhat Hanh en Plum Village.

Dat de beoefening van mindfulness zelfs voor monniken niet altijd makkelijk is, laat de film Walk with me duidelijk zien. Het beeld van een gapende monnik tijdens een meditatie. Een gesprekje tussen twee monniken over routineklusjes die weliswaar als oefening beschouwd kunnen worden, maar volgens hen ook gewoon heel saai zijn. En dan het steeds weer terugkerende langzame lopen, waar ik alleen al bij het zien ervan ongeduldig word. Hoewel ik al jaren mindfulness beoefen, ga ik me bij deze beelden afvragen waarom je het eigenlijk zou doen.

Tot het moment dat de monniken de maatschappij in trekken en contact maken met anderen. Want dan gebeurt er iets... iets wat voor mij de kracht van mindfulness is…iets wat ik herken uit eigen ervaring.

Ook mijn client in het hospice vroeg zich af waarom hij het zou doen. "Ik geloof niet dat dit voor mij gaat werken", deelde hij mij mede. Hij was in de 40, had nog hooguit een paar weken te leven en had elke dag last van hyperventilatie-aanvallen. Ik kwam bij hem om ademoefeningen met hem te doen. Een rustige buikadem, vanuit volledige aandacht. “Rustig ademen als ik al rustig zit, dat kan ik wel,” zei hij ietwat ongeduldig, “ik wil het juist leren tijdens een aanval. Zodra ik ga lopen, komt het op.” Ik weet nog dat ik me afvroeg waarom hij dan niet gewoon in bed bleef liggen, maar hij opperde daarentegen om samen een stukje te lopen. Dan kon hij ervaren of de oefeningen zouden helpen.

Ik werd niet bepaald enthousiast van zijn idee. Deze man had weinig reserves en elk moment kon zijn laatste zijn. Ik zat er niet op te wachten dat zijn laatste moment er één was tijdens een voor mij opgeroepen hyperventilatie-aanval. Hij hield echter voet bij stuk. Hij legde de pillen klaar die hij moest nemen als de ademoefeningen niet zouden helpen en ik verzekerde mijzelf ervan dat ik wist waar de knop was om te verpleging te roepen.

Hij deed met heel veel moeite een paar stappen in de kamer en binnen een paar tellen, hoorde ik hem zeggen "Ik voel het nu opkomen!". Mijn spanning steeg en ik liet hem snel zitten. Ik begeleidde zijn ademhaling en ademende zelf mee. Hierdoor werd ik weer rustig en ik voelde dat mijn rust invloed had op hem. Zijn aanval bleef uit. Na een paar minuten ontspande hij en keek hij glimlachend op. Dit was nog nooit gelukt! Hij was er weer (…en ik dacht opgelucht: hij is er nog).

Hij was overtuigd en ging oefenen. In de paar weken die hem nog restten nam hij elke dag de tijd om met aandacht te ademen. Zijn aanvallen gingen niet helemaal over, maar hij was dankbaar voor de momenten dat het ademen hem rust gaf. Een rust die hij zo lang al niet meer ervaren had.

Ik weet zeker dat ik zonder mijn eigen mindfulnessbeoefening nooit zo’n innerlijke rust had kunnen vinden in deze situatie. Het was mooi om vervolgens de impact van mijn aanwezig-zijn te mogen ervaren. En dat is precies wat de monniken in Walk with me lieten zien als ze in contact zijn met anderen. Zonder haast en met volledige aandacht zijn ze in het moment. Door deze aanwezigheid gebeurt er niet alleen iets in henzelf, maar ook in de sfeer en in de relatie met de ander. En dan mag het oefenen soms saai of frustrerend zijn: al deze momenten van verbondenheid zijn voor mij het oefenen meer dan waard!

meer lezen over de film? kijk op https://innergy.world

Hoe was het?

“Hoe was het in India?”, vragen de mensen als we weer terug zijn. In een paar zinnen probeer ik samen te vatten wat we gedaan hebben. Hoe enthousiast de kinderen uit de sloppenwijk waren ons weer te zien. En wat voor een vooruitgang we zien bij de kinderen vergeleken met een jaar ervoor.

Maar is dat hoe het was? Wat we gedaan hebben en hoe de kinderen reageerden is slechts de oppervlakte van hoe het was. Daaronder zit een hele belevingswereld die amper in woorden te vangen is.

Ontmoeten en verbinden is ons thema. En dat hebben we gedaan. Ontmoeten door te luisteren, door foto’s te laten zien van hoe wij in Nederland leven, door te spelen, door samen te lachen. Maar vooral door aanwezig te zijn en aandacht te schenken. Soms met woorden, maar veel vaker nog zonder woorden. Door te luisteren in de diepste betekenis van het woord. Wat voor mij niet alleen betekent om te luisteren naar wat er gezegd wordt, maar juist ook wat er niet gezegd wordt. Door de vreugde te voelen die de ander uitstraalt, door de pijn te voelen die de ander met zich meedraagt en door de kracht te zien die hij of zij in zich heeft.

Volwassenen en ook de kinderen uit deze armste laag van de bevolking dragen nogal wat pijn met zich mee. Ze worden geconfronteerd met werkloosheid, weinig geld voor de eerste levensbehoeften, weinig aanzien in de maatschappij, weinig kansen. Vele mannen zoeken hun toevlucht in alcohol. En als je je dan realiseert dat hele families samen in één kleine kamer leven en slapen, dan is het niet moeilijk voor te stellen dat geweld en verkrachting aan de orde van de dag zijn. Dat is er en dat is zo pijnlijk. En tegelijkertijd is er ook de grote gastvrijheid van de mensen, de blijdschap die ze tonen om kleine verrassende dingen die voorvallen, het gemak waarmee ze verbinding met je maken en de enorme levenskracht die ze hebben. Dat geeft me dan weer zoveel vreugde en vertrouwen. Beide kanten lijken daar intenser. Zowel de pijn als de vreugde. 

Ik weet niet wat ik ervan moet denken. Of eigenlijk weet ik het wel: ik moet er vooral niets van denken. Als ik erover na ga denken, dan verwart het me en kan het me zwaar maken. Ik moet het gewoon ervaren. Ervaren in het contact met de ander. En dan… dan opent het mijn hart.

Dus ja, “Hoe was het”? Hoe was het om contact te maken met mensen uit een andere cultuur en in zulke andere levensomstandigheden? Het was intens, hartverwarmend, bijzonder, vreugdevol, schokkend, verbindend, openend, pijnlijk, onbegrijpelijk, dichtbij….. en als ik dan één woord zou moeten bedenken dan zou het zijn: het was wezenlijk.