Fietsen in Ghana

(Ik schrijf deze blog vanuit Ghana en heb alleen mijn telefoon beschikbaar. Werkt heel lastig om juiste opmaak en lettertype te kiezen. Dus het is een beetje rommelig, maar ach dat is wel weer heel symbolisch voor het leven hier).

Toch wel enigszins gespannen fietsen we uit Accra weg. De vele goedbedoelde adviezen die we kregen gonzen in mijn hoofd. 

De Ghanezen vinden fietsen veel te gevaarlijk en waarschuwen ons voor de veiligheid onderweg. 

Op de hoofdwegen is volgens hen de kans heel groot dat we van de weg gereden worden en op de kleine wegen ishet aannemelijk dat we wel een keer overvallen worden.

De Nederlanders hebben vooral adviezen mbt giftige dieren, de warmte, het eten, mee te nemen ehbo-spullen en de gaten in de wegen.

De stromende regen bij de start helpt ook niet mee om juichend op de fiets te stappen. Maar gaan doen we!

...

Inmiddels hebben we onze derde homestay achter de rug. We hebben geslapen bij lokale boeren en cacaohandelaren. Heel lokaal, heel basic en super gastvrij. Mensen die een slaapkamer voor ons vrijgemaakt hebben in een huisje zonder stromend water en met 1 klein peertje als verlichting. Douche is een emmer koud water, in een hokje buiten. WC niet veel meer dan een gat in de grond. De familie helpt om een maaltijd voor ons te verzorgen en de buren komen even kijken wie die witte mensen zijn.

Eergister waren we bij mama Peace te gast. Veel Engels sprak ze niet en wij nog veel minder Ghanees, maar dat deerde niet.

Toen ze me bedremmeld naar het wc hokje buiten zag kijken toen ze s avonds de deur hermetisch afsloot, kwam ze met een emmertje naar mijn slaapkamer om in te kunnen plassen. Precies wat ik nodig had om de nacht rustig door te komen.

En toen ze ‘s ochtends Michel zijn kleding in zijn fietstas zag proppen, nam ze het maar even van hem over. Zijn kleding heeft nog nooit zo netjes in zijn tas gezeten.

Toen we aankwamen vond ze het ongelooflijk en ook stoer dat we Ghana op de fiets verkennen. Toen we weggingen vertaalde haar zoon dat ze zich nu zorgen maakte om ons. We moesten wel even bellen of we goed aangekomen waren bij het volgende adres. We voelden nu als kinderen van haar.

Mama Peace bracht peace in mijn hart. Deze verbindingen, zo dicht bij de mensen hier mogen zijn, dat is waarom we deze tocht begonnen. Zo bijzonder en zo hartverwarmend. 

Met een licht hart en een volle maag fietsen we weer verder. De wegen worden hier rustiger, de mensen langs de kant steeds vriendelijker en enthousiaster.

Tuurlijk ben je een stuk kwetsbaarder op de fiets. En tuurlijk ben je kwetsbaarder als je je onderdompelt in het lokale leven. Maar kwetsbaarder betekent niet alleen gevaar en risico’s; het betekent juist ook zoveel makkelijk in verbinding zijn met je omgeving. En wat een rijkdom is dat!

Inspiratiebron

Eind januari vertrekken we weer naar India. Ik verheug me er enorm op om de kinderen in Valluvarpuram weer te zien. Het is het vierde jaar dat we naar deze wijk gaan en het is elke keer bijzonder om te zien hoeveel de Indiase stichting Makkala Jagriti voor deze kinderen betekent.

Inmiddels is er een flink aantal jongeren dat door de begeleiding van Makkala Jagriti hun leven een andere wending heeft kunnen geven. Jongeren die ondanks alle tegenslagen hun school afgemaakt hebben, zijn gaan studeren en een baan gevonden hebben. Deze succesvolle jong volwassenen zijn een enorme stimulans voor de huidige jongeren in de wijk. Door wat ze doen en wie ze zijn laten ze zien dat het mogelijk is om een betere toekomst te creëren. "Als ik het kan, kun jij het ook", stralen ze uit.

Eén van hen is Prabhu. Een jongen met een prettige uitstraling. Bescheiden, introvert en zorgzaam en tegelijkertijd creatief, initiatiefrijk en een scherpe observator. Iemand die rekening houdt met de mensen om zich heen en tegelijkertijd zijn eigen koers vaart.

Prabhu komt zelf uit een arme wijk. Toen hij jong was woonde hij met zijn hele familie in een oud huisje dat op een gegeven moment ingestort is. Even later overleed zijn vader ook nog eens. Als ik me probeer voor te stellen hoe het leven in India eruit ziet zonder geld, zonder huis en zonder vader, dan lijkt me het woord 'hopeloos' niet overdreven. Prabhu zocht steun bij zijn vrienden door samen met hen op straat rond te hangen. Vrienden van wie velen aangesloten waren bij plaatselijke gangs en betrokken waren bij verschillende vormen van misbruik. 

Het was voor de hand liggend als hij dezelfde weg als zijn vrienden was gegaan, maar hij koos uiteindelijk voor de kans die Makkala Jagriti hem bood. Hij volgde een opleiding tot jongerenbegeleider en ging bij Makkala Jagriti als begeleider aan de slag. Zo werd hij een voorbeeld voor velen. Hij weet wel dat hij een rolmodel is voor de jongeren in de wijk en hij zal ook wel beseffen dat hij zijn collega's inspireert. Maar wat hij waarschijnlijk niet weet, is dat hij ook een inspiratiebron voor mij is.

Als je in je leven met zoveel tegenslag te maken krijgt, gebeurt het bijna automatisch dat je jezelf afsluit en verhardt. Dat gebeurt niet alleen als je in een sloppenwijk woont, maar net zo goed in jouw leven en in het mijne. Het is een manier om te overleven en de pijn of teleurstelling te kunnen dragen.
Prabhu laat echter zien dat er een andere weg is. Dat je, hoe heftig de omstandigheden ook voor je zijn, kunt herrijzen. Kunt herrijzen als mens. Dat je niet hoeft te blijven vechten, maar dat je ook weer zacht kunt worden. Dat je je kunt openen voor anderen en altijd weer ruimte kunt maken voor liefde. En hoe verrijkend en ver reikend de weg van liefde is.

Zonder woorden en zonder enige pretentie, straalt hij uit: "als ik het kan, kun jij het ook."

---------------

Ik wens je een liefdevolle kerst! warme groet van Karin


www.studio-inbalans.nl
www.steunkleinehelden.nl

Vergeving

Diep gekwetst was zij. Ze was onredelijk behandeld door iemand van wie ze het niet verwacht had. Ze was boos en gezien wat er gebeurd was, leek ze daar alle reden toe te hebben. Het was al een tijdje geleden gebeurd, maar keer op keer kwam de wrok terug. Ze kwam bij me omdat ze het graag wilde loslaten en haar dat zelf niet lukte.

“Mensen zeggen dat ik hem moet vergeven, maar ik kan niks met vergeving’” vertrouwde ze me toe. “Vergeving voelt voor mij alsof ik moet zeggen dat ‘het niet geeft’. Maar het doet nog steeds pijn en dat geeft wel degelijk!”

Ik vind vergeving zelf ook een lastig begrip en besloot me in de betekenis ervan te verdiepen. Ik ontdekte dat het Griekse woord voor vergeving letterlijk ‘loslaten, laten gaan, kwijtschelden’ betekent. In die zin dat je geen terugbetaling vraagt voor een schuld die iemand bij je heeft. Ik vind dat een mooi beeld. Het is dus niet zo dat ‘het niet geeft’, maar dat je bij vergeving je claim opgeeft om gecompenseerd te worden voor de pijn en het verlies dat je geleden hebt.

Maar wat als jouw pijn er toe doet en de ander jouw pijn niet hoeft te compenseren? Je kunt dan wel je claim opgeven om terugbetaald te worden, maar de pijn is nog wel aanwezig. Die kun je niet zomaar aan zijn lot overlaten. Jouw geraaktheid heeft erkenning nodig. En als een ander dat niet kan, als je dat zelfs niet van een ander mag verwáchten, dan is er nog maar één iemand die jouw pijn kan verzachten…. en dat ben jezelf.

En zo liet ik mijn cliënte haar eigen pijn onderzoeken en erkennen. Wat had de ander in haar geraakt? Wat had er nou eigenlijk precies zo’n pijn gedaan? Kon ze die pijn voelen in haar lichaam? Was dit een herkenbaar gevoel en zo ja, hoe oud was deze pijn?

Ze ontdekte dat wat de ander in haar geraakt had, een gekwetstheid bloot legde die al veel ouder was. De persoon had haar precies weten te raken in een pijn en onzekerheid van vroeger. Ik leerde haar met de pijn te ademen en er liefdevol bij aanwezig te zijn. Dit gaf direct al iets verzachting en ze besloot om het elke dag vijf minuten thuis te doen. Langzaam maar zeker gingen de scherpe randjes van de pijn af en werd haar boosheid minder. “Het is hard werken”, gaf ze toe, “Het is zoveel makkelijker om in mijn boosheid te schieten, dan om keer op keer weer zachtheid naar mijn eigen pijn te brengen. Maar het fijne is dat ik me steeds vrijer, liefdevoller en onafhankelijker voel. Door volledig verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen gevoelens, laat ik de ander niet meer bepalen hoe ik mij voel.”

En zo ontdekte zij wat Lewis B. Smedis zo mooi verwoord heeft:

 “To forgive is to set the prisoner free and discover that the prisoner was you.”


Karin Steffens
www.studio-inbalans.nl

Anders

“Als hij graag alleen wil zijn, is dat helemaal ok.” Ik verbaasde me over de uitspraak van de juf van groep 3. Ik had niet anders te horen gekregen dan hoe belangrijk het was voor kinderen dat ze samen speelden en samen werkten. Voor mijn introverte zoon die graag op zichzelf was, was dat op de crèche al iets wat de begeleidsters een serieus aandachtspuntje vonden.

Toen ze mijn vragende blik zag, vertrouwde de juf me toe: “Ik heb een les gehad die ik nooit zal vergeten.” Vervolgens deelde ze haar verhaal met mij.  

In haar klas zat een jongetje die geen vriendjes had. Zij zocht naar een manier om hem te helpen om contact te maken. Creatief als ze was, bedacht ze een project waarbij ze organiseerde dat iedereen uit de klas een keer bij iemand ging spelen bij wie hij nog nooit gespeeld had. Zo kreeg ook deze jongen een klasgenootje mee naar huis. De volgende dag vertelde het klasgenootje dat hij het heel leuk gevonden had. De jongen had een boomhut en daarin hadden ze zich prima vermaakt. De juf was opgelucht, maar toen de jongen binnenkwam keek hij bepaald niet blij. Hij kwam meteen naar haar toe en gaf haar een briefje. Toen ze het briefje even later openmaakte, las ze: 

juf ik heb dit voor jou gedaan maar ik doe het nooit meer

“Ondanks al mijn goede bedoeling, wilde ik hem laten zijn wie hij niet was”, vervolgde de juf. “Deze jongen heeft me zo duidelijk laten zien dat we allemaal anders zijn. Ieder kind is uniek en juist dat maakt ons wie we zijn en wat we te brengen hebben.”

Ik vond haar manier van kijken een verademing. Een zegen voor alle kinderen uit haar klassen en tegelijkertijd een uitnodiging om zelf zo in het leven te staan. Een uitnodiging om je kind anders te durven laten zijn. En bovenal: een uitnodiging om zelf te mogen afwijken van ‘de norm’ en 'de verwachtingen’.

Wat is er gek, raar of anders aan jou? Mag je dat zijn van jezelf?  

De woorden van de lieve juf zijn er ook voor jou: je bent uniek en juist dat waar jij anders in bent, kom je hier brengen.

Geniet ervan

Het is maar zo’n kleine verandering en tegelijkertijd maakt het een wereld van verschil. Van buiten zie je er niets van: ik doe nog steeds datgene wat ik leuk vind om te doen. Van binnen voel ik me echter onrustiger en leger als ik ongemerkt mijn focus heb verlegd.

Als ik mijn focus heb verlegd van creatie naar realisatie. Als ik me stap voor stap meer richt op wat ik nog moet doen, wat ik wil bereiken of welke vorm het eindresultaat moet hebben. In plaats van te genieten van het doen en het ervaren. Te genieten van het zoeken naar en me laten verrassen door de volgende stap. 

Ik zou niet willen leven zonder dromen om na te streven of zonder doelen om richting te geven aan de dingen die ik doe. Maar die dromen en doelen verleiden me ook elke keer weer om me te richten op het resultaat. Mijn aandacht verschuift zo makkelijk vanuit het ‘nu’ naar de toekomst. 

Het mooie en hoopgevende is dat ik ontdekte dat ik mijn aandacht echter net zo snel weer de andere kant op kan brengen. Ik kan in een fractie van een seconde wisselen. Van genieten naar resultaat, maar net zo goed weer terug. Ik hoef alleen maar regelmatig tegen mijzelf te zeggen “geniet ervan” en ruimte te geven aan het bijbehorende gevoel en dan voel ik mijzelf weer ontspannen.

In onze maatschappij ligt de nadruk zo makkelijk op het vervullen van je taken. Zonder ervan te genieten, mis je echter de voldoening. Taak voldaan, maar jijzelf niet. Wat zou het fijn zijn als er meer waardering en aandacht zou zijn voor de manier waarop we dit doen. Met plezier en aandacht. 

Doe je mee? Meer of vaker genieten van de dingen die je doet? Het mooie is dat als jij jezelf ruimte geeft om te genieten, je hiermee onbewust de ander uitnodigt het zichzelf ook toe te staan. En hoe fijn zou het zijn als het vanzelfsprekend is om niet alleen onze taken vervullen, maar tegelijkertijd onszelf.

Waardevol

Een verzachter, een meedrager en een thuisgever. Dat waren een paar van de woorden die ik terugkreeg ik een workshop over je innerlijke professie. Ze raakten me. Ik heb ze een tijdje bewust met me meegedragen en ze voelden bemoedigend en erkenning gevend op diep niveau.

De afgelopen 1,5 maand zijn ze wat naar de achtergrond geraakt. De publicatie van mijn boek stond centraal. Goede eerste verkoop, meteen al een fijne recensie in de Happinez, positieve reacties op bol.com, aanvragen om te komen spreken op festivals en aandacht op social media. Erg leuk en ook bemoedigend. Maar waar ik door de innerlijke professies het gevoel kreeg dieper in mijzelf te kunnen rusten, werd ik door deze aandacht makkelijk uit mijzelf getrokken.

Vorige week stond ik met mijn boekenstand op het Down-to-earth-festival. Er kwam een vrouw naar me toe. Ze vertelde dat ze massagetherapeute was en dat één van haar cliënten haar de afgelopen week over mijn boek verteld had.

De cliënte, een jonge vrouw, vertelde haar dat ze in de trein begonnen was met lezen. Het had haar meteen geraakt en ze had niet meer kunnen stoppen met huilen. Haar hele leven had ze het gevoel gehad dat ze te gevoelig was. Ze had altijd het idee dat ze anders zou moeten zijn en had veel energie erin gestoken om zich te ‘vermannen’. “En nu”, vertelde ze haar therapeute, “werd me opeens duidelijk dat ik goed ben zoals ik ben. En zelfs dat mijn gevoeligheid een kracht kan zijn.” En weer kwamen de tranen, die ze al jaren niet meer toegelaten had.

Wat een cadeautje was dit voor mij. Om op deze manier terug te mogen krijgen dat de energie van ‘verzachter’ en ‘thuisgever’ door mijn boek heen werkt en mensen zoals zij bereikt. Dat is zoveel vervullender dan positieve verkoopcijfers of goede reviews.

In de waan van de dag vergeet je wel eens waar het echt over gaat. Gelukkig heeft het leven met regelmaat kleine en grote verrassingen die je helpen herinneren wat werkelijk van waarde is.

***

Workshop Innerlijke professie werd gegeven door Frans Sandbergen van Het Wil-consult tijdens bijeenkomst van Qurios (http://vanvonknaarvorm.nl/qurios-professioneel-netwerk-voor-nieuwsgierigen/)

Karin Steffens is schrijfster van het boek Laat je raken, wat je emoties je vertellen.

Zachte kracht

Ik leerde Bharathi kennen toen het jeugdcentrum in de Indiase sloppenwijk net geopend was. Er waren hordes enthousiaste kinderen in het centrum.  De meeste kinderen schreeuwden door elkaar heen, een groot aantal deelde hier en daar een flinke mep uit en een paar probeerden een radslag te maken in deze overvolle ruimte. Temidden van deze drukte zat Bharathi op de grond. Met haar bescheiden uitstraling, haar zachte stem en haar vriendelijke blik. Geen enkele keer verhief ze haar stem. Ze bleef de jongeren rustig benaderen en concentreerde zich op de kinderen die wel meededen met het programma. Het bleef één grote chaos. Ik had bewondering voor haar, maar vroeg me tegelijkertijd af of zij het hier zou redden.

Bharathi bleek het echter geweldig te doen. In de loop der jaren zagen we de kinderen zoveel rustiger worden. Ze waren duidelijk gek op haar en je zag ze stralen op het moment dat ze aandacht van haar kregen.
Dit jaar bleek Bharathi overgeplaatst naar een gesloten tehuis waar dakloze jongeren worden opgevangen. Tijdens ons bezoekje aan dit tehuis kwamen we haar weer tegen.

Op de jongens-afdeling hingen allemaal knutselwerkjes. "De jongens vinden het leuk om te doen en maken echt mooie dingen", zei Bharathi zacht. En ik kon haar zo zien zitten. Tussen deze tieners met hun harde en verdoofde blikken. Jongens die alle vaardigheden bezitten om op straat te kunnen overleven. Deze jongens van 15, 16 of 17 zittend naast haar kralen rijgen, verven of kleien. Hoe bijzonder is dat? Maar bij haar gebeurt dat.

Dat ik ooit kon twijfelen of zij het zou redden! Onze aandacht gaat vaak zo vanzelfsprekend naar mensen die zich krachtig profileren, ruimte innemen of laten horen wat ze ergens van denken. Maar hoeveel kracht ligt er juist in vriendelijkheid, zachtheid en stilte?

Bharathi heeft me duidelijk gemaakt wat de impact hiervan is. Zij laat zo mooi zien dat als je liefdevol aanwezig kunt zijn, zonder iets van de ander te willen en zonder de ander te willen veranderen, je de ander als het ware toestemming geeft om te mogen zijn wie hij of zij is. Zij laat zien dat wanneer je zelf kunt zijn, je zelfs de meest gesloten harten ruimte geeft om zich te openen.

En wat een kracht is dat! Laten we die nooit onderschatten.